Texte 1 : « Le stoïcien devant la mort », manuel p. 166

 

 

1

« Difficile est,

 

 

2

inquis,

 

 

3

animum perducere

 

 

4

ad contemptionem animae ».

 

 

5

Non vides

 

 

6

quam contemnatur

 

 

7

ex frivolis causis ?

 

 

8

Alius laqueo pependit

 

 

9

ante amicae fores,

 

 

10

alius se praecipitavit e tecto

 

 

11

ne diutius audiret

 

 

12

dominum stomachantem,

 

 

13

alius,

 

 

14

ne reduceretur e fuga

 

 

15

ferrum adegit in viscera :

 

 

16

non putas

 

 

17

virtutem effecturam [esse]

 

 

18

hoc quod efficit

 

 

19

nimia formido ?

 

 

20

Secura vita

 

 

21

nulli [homini] potest contingere

 

 

22

qui nimis cogitat

 

 

23

de producenda [vita],

 

 

24

qui inter magna bona numerat

 

 

25

multos consules.

 

 

26

 

 

 

27

Cotidie meditare

 

 

28

hoc ut possis

 

 

29

vitam relinquere

 

 

30

aequo animo

 

 

31

 

 

 

32

quam multi [homines] complectuntur et tenent

 

 

33

sic quomodo [ei] qui

 

 

34

aqua torrente rapiuntur

 

 

35

spinas et aspera [complectuntur et tenent].

 

 

36

Plerique [homines] miseri fluctuantur

 

 

37

inter mortis metum

 

 

38

et vitae tormenta,

 

 

39

et vivere nolunt,

 

 

40

mori nesciunt.

 

 

41

Fac itaque tibi

 

 

42

jucundam vitam

 

 

43

omnem sollicitudinem deponendo

 

 

44

 

pro illa.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Texte 2 : « L’épicurien devant la mort », manuel p. 167

 

1

Denique

 

 

 

2

si natura rerum

 

 

 

3

mittat repente vocem

 

 

 

4

et ipsa increpet si hoc

 

 

 

5

alicui nostrum :

 

 

 

6

« Quid tibi tanto operest

 

 

 

7

mortalis,

 

 

8

quod indulges

 

 

 

9

luctibus nimis aegris

 

 

 

10

Quid mortem congemis ac fles ?

 

 

 

11

Nam si vita ante acta priorque

 

 

 

12

grata fuit tibi,

 

 

 

13

et omnia commoda

 

 

 

14

non perfluxere

 

 

 

15

quasi congesta

 

 

 

16

in vas pertusum

 

 

 

17

atque ingrata interiere,

 

 

 

18

cur non recedis

 

 

 

19

ut plenus vitae conviva

 

 

 

20

aequo animoque capis

 

 

 

21

securam quietem,

 

 

 

22

stulte ?

 

 

23

Sin ea

 

 

 

24

quaecumque fructus es

 

 

 

25

periere profusa,

 

 

 

26

vitaque in offensust

 

 

 

27

cur amplius addere quaeris

 

 

 

28

rursum quod pereat male

 

 

 

29

et ingratum occidat omne,

 

 

 

30

(cur) non potius facis

 

 

 

31

vitae finem atque laboris ?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Texte 3 : « La philosophie épicurienne aide à vivre », p. 168

 

1

Suave [est],

 

 

2

turbantibus ventis

 

 

3

mari magno aequora,

 

 

4

e terra spectare

 

 

5

magnum laborem alterius ;

 

 

6

non quia

 

 

7

est jucunda voluptas

 

 

8

vexari quemquam,

 

 

9

sed quia suave est

 

 

10

cernere malis (= mala)

 

 

11

quibus ipse careas.

 

 

12

Suave etiam [est]

 

 

13

belli certamina magna tueri

 

 

14

per campos instructa

 

 

15

tua sine parte pericli (= periculi).

 

 

16

Sed nil (= nihil) dulcius est

 

 

17

quam bene tenere

 

 

18

templa serena

 

 

19

munita

 

 

20

edita doctrina sapientum,

 

 

21

unde despicere queas alios

 

 

22

passimque videre errare

 

 

23

atque palantis (= palantes) quaerere

 

 

 

24

viam vitae,

 

 

25

certare ingenio,

 

 

26

contendere nobilitate,

 

 

27

noctes atque dies niti

 

 

28

praestante labore

 

 

29

ad summas opes emergere

 

 

30

rerumque potiri.

 

 

31

O miseras mentes hominum,

 

 

32

o pectora caeca !

 

 

 

 

 

 

 

Texte 4 : « Faut-il préférer le dénuement au luxe ? », p. 158

 

1

Asperum cultum evita

 

 

 

2

et intonsum caput

 

 

 

3

et neglentiorem barbam

 

 

 

4

et indictum argento odium

 

 

 

5

et cubile humi positum

 

 

 

6

et quicquid aliud

 

 

 

7

perversa via

 

 

 

8

ambitionem sequitur

 

 

 

9

ipsum nomen philosophiae

 

 

 

10

etiam si modeste tractetur,

 

 

 

11

satis invidiosum est :

 

 

 

12

quid si

 

 

 

13

nos coeperimus excerpere

 

 

 

14

hominum consuetudini ?

 

 

 

15

Intus omnia dissimilia sint,

 

 

 

16

frons nostra

 

 

 

17

populo conveniat.

 

 

 

18

Non splendeat toga,

 

 

 

19

ne sordeat quidem ;

 

 

 

20

non habeamus argentum,

 

 

 

21

in quod descenderit

 

 

 

22

solidi auri caelatura,

 

 

 

23

sed non putemus

 

 

 

24

auro argentoque caruisse

 

 

 

 

 

25

frugalitatis indicium [esse].

 

 

 

26

Id agamus ut

 

 

 

27

meliorem vitam sequamur

 

 

 

28

 

 

 

 

29

quam vulgus

 

 

 

30

non ut contrariam :

 

 

 

31

Alioquin

 

 

 

32

quos emendari volumus,

 

 

 

33

fugamus et avertimus

 

 

 

34

a nobis.

 

 

 

35

Illud quoque efficimus

 

 

 

36

ut nihil nostri velint imitari

 

 

 

37

dum timent

 

 

 

38

ne imitanda sint omnia.

 

 

 

39