1

Qui

2

positus forte

3

in statione pontis

4

cum captum [esse] Janiculum vidisset

5

repentino impetu

6

atque inde

7

citatos hostes decurrere

8

trepidamque turbam suorum

9

arma ordinesque relinquere

10

reprehensans singulos

11

obsistens

12

obtestansque

13

deum (= deorum) et hominum fidem

14

testabatur

15

nequiquam eos fugere

16

deserto praesidio

17

18

si a tergo reliquissent

19

transitum ponte

20

jam plus hostium fore

21

in Palatio Capitolioque

22

quam in Janiculo.

23

Itaque monere

24

praedicere ut pontem interrumpant

25

ferro

26

igni

27

quacumque vi possint

28

se impetum hostium excepturum

29

quantum posset obsisti

30

corpore uno

31

32

vadit inde

33

in primum aditum pontis

34

insignisque

35

inter conspecta terga

36

cedentium pugnae

37

38

obversis armis comminus

39

ad ineundum proelium

40

obstupefecit hostes

41

ipso miraculo audaciae.

1

Cunctati aliquamdiu sunt

2

dum alius alium circumspectant

3

ut proelium incipiant ;

4

5

pudor deinde commovit aciem

6

et clamore sublato

7

undique tela coniciunt

8

in unum hostem.

9

Quae cum cuncta haesissent

10

in objecto scuto

11

neque ille pontem obtineret

12

ingenti gradu

13

(ne) minus obstinatus

14

jam impetu conabantur

15

detrudere virum

16

cum simul fragor rupti pontis

17

simul clamor Romanorum

18

sublatus

19

alacritate perfecti operis

20

impetum sustinuit

21

pavore subito.

22

23

Tum Coclès :

24

Tiberine pater sancte, inquit,

25

26

te precor (ut)

27

haec arma et hunc militem accipias

28

propitio flumine.

29

Ita, sic armatus,

30

in Tiberim desiluit

31

multisque superincidentibus telis

32

incolumis ad suos tranavit

33

rem ausus

34

habituram ad posteros

35

plus famae

36

quam fidei.

37

Grata civitas fuit

38

erga tantam virtutem :

39

statua in comitio posita [est] ;

40

agri quantum

41

uno die circumaravit

42

datum [est].

43

1

Sed ubi res publica crevit

2

labore atque justitia

3

reges magni domiti [sunt]

4

bello

5

nationes ferae

6

et populi ingentes

7

vi subacti [sunt]

8

Carthago

9

aemula imperi romani

10

ab stirpe interiit

11

cuncta maria

12

terraeque

13

patebant

14

fortuna coepit

15

saevire ac miscere omnia.

16

Qui facile toleraverant

17

labores, pericula,

18

dubias atque asperas res,

19

eis otium, divitiae

20

optanda alias

21

oneri miseriaeque fuere.

22

23

Igitur primo pecuniae cupido

24

deinde imperi [cupido]

25

crevit ;

26

ea fuere

27

quasi materies omnium malorum.

28

Namque avaritia

29

fidem subvortit,

30

probitatem

31

ceterasque artis bonas ;

32

pro his

33

superbiam edocuit

34

crudelitatem

35

deos neglegere,

36

omnia venalia habere.

1

Caedebatur virgis civis Romanus

2

in medio foro Messanae,

3

judices,

4

cum interea nullus gemitus

5

nulla vox alia

6

illius miseri

7

audiebatur

8

inter dolorem

9

crepitumque plagarum

10

nisi haec :

11

« civis Romanus sum ».

12

13

Hac commemoratione civitatis

14

arbitrabatur

15

se depulsurum [esse]

16

omnia verbera

17

cruciatumque dejecturum [esse]

18

a corpore.

19

is non modo

20

non perfecit ut

21

virgarum vim deprecaretur

22

sed cum imploraret saepius

23

usurparetque nomen civitatis

24

crux, crux inquam,

25

comparabatur

26

infelici et aerumnoso

27

qui numquam viderat

28

istam pestem.

29

O nomen dulce libertatis !

30

o jus eximium

31

nostrae civitatis !

32

O lex Porcia

33

legesque Semproniae ¡

34

O tribunicia potestas

35

graviter desiderata

36

et aliquando reddita plebi Romanae !

37

Hucine tandem haec omnia reciderunt

38

ut civis Romanus

39

in provincia populi Romani

40

in oppido foederatorum

41

deligatus in foro virgis caederetur

42

ab eo qui

43

fasces et secures haberet

44

beneficio populi Romani ?